7.7 ve 7.6 büyüklüğünde merkez üssü Kahramanmaraş olan 2 deprem 10 ilde çok büyük tahribata yol açarken, yer şekillerinin de değişmesine neden oldu. Kahramanmaraş'ta oluşan fay kırığı havadan görüntülendi. Hatay'ın Altınözü ilçesindeki bir zeytinlikte 200 metre genişliğinde bir yarık ortaya çıktı.

Kahramanmaraş'ın Göksun ilçesinde bulunan bir dağda dumanların yükselmesi ve dağdan aşağı siyah bir maddenin aktığının gözlenmesi ile deprem sonrası dağda bir kütle hareketinin meydana geldiği anlaşıldı. Peki bu kadar büyük depremlerden sonra, coğrafi şekillerin değişmesi normal mi?

Haberglobal'e konuşan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, depremlerden sonra bölgedeki yer şekillerinin değişmesinin çok normal olduğunu söyledi. Özener "Böyle büyük depremlerden sonra yanal atımlı faylarda, fayın 2 tarafı göreceli olarak birbirine göre yer değiştiriyor" dedi. Sahada 3 metrelik veya 4 metrelik atımların gözlemlendiğini söyleyen Özener "GPS (uydu) taraması ile Kahramanmaraş'ın Ekinözü ilçesinde 5 metrelik fay atımları var. Bu büyüklükteki depremlerde gayet normal" ifadelerini kullandı.

Daha önceki depremlerde de fay atımlarının gözlendiğini söyleyen bilim insanı 17 Ağustos 1999 tarihinde gerçekleşen Marmara Depremi'nde 3 buçuk metrelik fay atımları yaşandığını kaydetti.

Depremin olduğu fay hattında yılda 5-8 milimetre hızla enerji biriktiği söyleyen Özener, depremin yüz yıllar önce olmuş en son depremden bu yana biriktirdiği enerjiyi bir anda boşalttığını söyleyen Özener, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Fay yer değiştiriyor. Örneğin karşılıklı iki blokta iki insan var. Deprem oluyor ve kişilerden biri sola doğru gidiyor. Doğu Anadolu Fay Hattı sol atımlı, Kuzey Anadolu Fay Hattı ise sağa atımlı bir fay hattıdır. Bu deprem Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde olsa sağa doğru hareket edecekti. Bazı fay hatlarında ise bloklar yukarı aşağı hareket eder."

DEPREMLER YÜZÜNDEN HEYELANLAR DA OLUŞABİLİYOR

Jeoloji Mühendisi Okan Tüysüz, büyüklüğü 6 ve üzeri olan her depremde böyle coğrafi değişimlerin görülebileceğini söylüyor. Tüysüz, fay denilen unsurun çevresindeki kayaları üzerinde hareket ettiren bir düzlem olduğunu kaydetti. "Bir tuğla alın ortasını kırın, sonra o tuğlanın iki parçasını hareket ettirin. Ettirdiğiniz hareket deprem, ortasındaki kırık da fay" diyerek depremin oluşmasına örnek veren Tüysüz, bu hareket sonucu da yer şekillerinin değiştiğini ifade etti.

Deprem yüzünden heyelanların da oluştuğunu söyleyen Tüysüz, Kahramanmaraş'ın Göksun İlçesi'nde bulunan dağda görülen duman ile ilgili, "O olay deprem yüzünden oluşan bir kayma, heyelan" dedi Bilim insanı, Hatay'daki 200 metre genişliğinde oluşan yarığın da heyelan olabileceğini sözlerine ekledi.

Jeofizik Yüksek Mühendisi ve Deprem Bilimci Ahmet Ercan ise "Böyle depremlerde bölgenin topografyasının değişmesi çok normaldir. Her depremden sonra mutlaka böyle değişimler görülür. Yanal atımlar yaşanır, bağlarda kopma görülebilir" dedi.

Gözle görülen en belirgin yer şekli değişmesi de Kahramanmaraş'ın Tevekkeli köyünde görüntülendi. Fay hattı kırığının kilometrelerce uzunluğunda devam ettiği havadan çekilen görüntüler ile ortaya çıktı.

Yeryüzündeki bir diğer belirgin değişim ise Hatay'da gözlendi. Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası Hatay'ın Altınözü ilçesinde bulunan bir zeytinliğin ortasında yaklaşık 200 metre genişliğinde, 400 metre uzunluğunda ve 50 metre derinliğinde yarık meydana geldi. Bölge sakinleri, eskiden bölgede traktör sürülebildiğini, şimdi ise bölgenin göçtüğünü, bölgeye iş makinelerinin bile giremeyeceğini ifade etti.

Kahramanmaraş'ın Göksun ilçesinde bulunan bir dağda kütle hareketi de bir diğer deprem sonrası görülen yeryüzü şekli değişikliği. Prof. Dr. Okan Tüysüz bunun bir deprem nedeniyle oluşan heyelan olduğunu söylerken, AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar da olayın basit bir kütle hareketi olduğunu belirtmişti. Tatar, "Gözlemlerimize göre, olay depremle fitillenen ve depremler sonrası çok sık gördüğümüz basit bir kütle hareketinden öte bir şey değil" ifadelerini kullanmıştı.