Türkiye’de Futbol’un Gelişimi

Ülkemizde çok sevdiğimiz futbolun gelişimini engelleyen 2 konu ile ilgili olarak düşüncelerimi dile getirmek istiyorum.

Vergi ve Diğer yükümlülükler Konusu

Kulüplerimiz bildiğim kadarı ile dernek mantığı ile idare edilmektedirler, yani ticari şirket statüsünde olmalarına rağmen kar amacı gütmemektedirler. Avrupa’daki uygulamalardan farklı olarak biz burada oyuncuların gelirlerinden doğan vergileri ve diğer yükümlülükleri de kulüplerin üzerine yüklemekteyiz. Bu da kulüplerimiz üzerinde gereksiz bir vergi yükü oluşturmaktadır. Bu durumun bazı avantajları ve dezavantajları var.

Avantajları

Yabancı oyuncular vergi vermedikleri için, kazandıkları net miktar daha fazla oluyor, böylelikle daha kaliteli yabancı oyuncuları daha rahat bir şekilde ülkemize getirebiliyoruz, başka bir deyişle aynı paraya daha kaliteli oyuncuları izlemiş oluyoruz bir bakıma.

Dezavantajları

Kulüplerimizin üzerine vergi yükleri biniyor, oyuncuların ödemesi gereken vergiler kulüplerin giderleri olarak karşımıza çıkıyor.

Kulüplerimiz de bu vergileri ödeyemedikleri zaman devletimiz vergi kaybetmiş oluyor. Hem de kulüp yönetimleri zaman kaybediyor ve hem de devlet yetkilileri karşısında ceket iliklemek zorunda kalabiliyorlar.

Çözüm

Kulüpler aralarında anlaşarak, futbolcu ücretlerini avrupa’da olduğu gibi brüt tutarlar üzerinden ödemek konusunda anlaşma yapabilirler, böylelikle kulüpler arası bir dengesizlik olmaz.

Yine bu futbolcuların ödeyecekleri vergiler, belirli şartlar / hizmetler karşılığında mahsup edilebilir. Örneğin oyuncu bu vergiyi ödemek yerine ülkemiz içerisinde yatırım yapabilir bu mebla ile. Basit bir örneklendirmeye gidecek olursak, diyelim ki 3 milyon yıllık ücret alıyor oyuncu, ve 1 milyon vergi vermek zorunda. Eğer 1 milyon avroluk bir ev alırsa, veya şirket hissesi alırsa, veya başka bir yatırım olabilir, bu yatırımı belirli süre korumak suretiyle aynı parayı hem kendisine hem de ekonomiye kazandırabilir. Farklı alternatif teşvik sistemleri olabilir. Kulüp yöneticilerimizin bununla ilgili bir kurul oluşturarak ilgili devlet organları ile görüşmelerini arzu ederdim.

Yabancı Sınırlaması

Şimdi bu konu ile ilgili olarak federasyonun yani bir başka deyişle devletin koymuş olduğu kurallar sadece futbolumuza değil ülke ekonomisine de zarar vermektedir. Zaten global bir ticaretin içerisinde olduğunuz bir konuda sınırlamalar getirirseniz ve serbest ticareti engellerseniz orada verimsizlikler oluşması kaçınılmazdır ekonomik teoriye göre. Bunu biraz açalım:

Yabancı sınırlaması yerli oyuncu kaynakları sonsuz olmadığı için, bu kaynaklara olan talebi arttırmakta ve bu suretle bu oyuncuların fiyatlarını yükseltmektedir. Dış ekonomi de ise muadiline göre yüksek fiyatlı kalan bir ticari ürün gibi bizim oyuncularımız yüksek fiyatlı kaldığı için biz yerli oyuncuları ihraç edemez duruma gelmekteyiz. Halbuki bir sektörün küresel olarak veya başka bir deyişle açık/serbest pazarlarda gelişebilmesi ve büyüyebilmesi için hem iç tüketimi hem de dış tüketim ölçeğinde cevap verebilmesi gerekir. Yani yabancı sınırlaması aslında ekonomik anlamda, türk oyuncu üretimini dış pazara kapatan ve bu suretle doğal gelişimini kısıtlayan bir müdahale olarak karşımıza çıkmaktadır. Yerli oyuncu için gelebilecek küresel sermayenin önünü tıkamaktayız.

İşin sosyo-kültürel boyutunu ele alacak olursak, daha vahim bir tablo görüyoruz. Kısıtlı kaynaklarımızla futbolcularımıza futbol dışında bir şey verme şansımız olmadığı için, birçok iyi yetişmiş gencimiz futbolu tercih edilebilir bir kariyer olarak görmemektedir. Halbuki yetenekli gençlerimizin İsviçrelerde, Almanyalarda veya örn. birleşik devletlerde futbol eğitimlerinin yanında kültürel ve akademik eğitimlerini de tamamlayabilecekleri fırsatlar olsa, anne babaların da mevcut konjonktür içerisinde bu opsiyonu ciddi bir şekilde değerlendirebileceklerini tüm samimiyetimle düşünüyorum. Alex de Souza türk futboluna çok ciddi katkılar vermiş olabilir, ama ben inanıyorum ki bu ülke Alex’e bunun misliyle fazlasını vermiştir, hem maddi hem de manevi olarak. Zaten adam giderken ben Türk oldum dedi. Aslında türk falan olmadı, memleketinde göremeyeceği saygıyı gördü, adam yerine kondu, kral oldu; o yüzden benimsedi.

Netice itibarı ile bu konu ile ilgili olarak, yani gençlerimizin eğitimi ve futbol kariyerleri anlamında ulusal ve küresel bazda bir planlama çalışması yapılarak, dünya çevresindeki akademiler ile iletişime geçilmesi ve bir yandan da yabancı sınırının kaldırılarak, fiyatların normalleşmesi ve ülkemizin net ithalatçı değil net ihracatçı konumuna geçmesi için ilgili çalışmalar başlatılmalıdır. Görüşüme göre yabancı futbolcu serbestliği her anlamda ülkeye orta ve uzun vadede katkı sağlayacaktır.

Son söz

Sorunların çözümü için yapılması gereken aslında benim yukarıda anlattığım gibi nasıl yapılır veya nasıl yapılamazı söylemek değil, çözüm vizyonunu ve dirayetini ortaya koyarak, ilgili iş gücünü ve beyin gücünü planlı bir şekilde zaman içerisinde çalışma ile harekete geçirmektir. Zaten bir taraftar olarak ne kadar doğru bir vizyon koyabilirim ortaya bu da tartışılır. Bunun birilerinin işi olması gerekmektedir! Millet olarak çözümsüzlük ile ilgili yegane problemimiz budur, çalışmak yerine karar alarak bir şeyleri değiştirebileceğimiz yanılgısı. Aslında bütün mesele de budur.

 Saygılarımla,

KK.